AMSTERDAM - Auteur en striptekenaar Marten Toonder is woensdag op 93-jarige leeftijd in zijn slaap overleden. Dat hebben uitgever De Bezige Bij en Toonder Studio's namens de familie laten weten. Marten Toonder was de meest gezichtsbepalende stripmaker van Nederland. Toen hij in de jaren 30 strips ging tekenen voor de Rothogravure in Leiden mocht hij zijn werk niet ondertekenen. Jaren lang leerde hij in alle anonimiteit het vak tot het zijne te maken. Toen de jaren 30 afliepen begon Toonder voor zich zelf. Hij had een aantal vaste opdrachtgevers en zijn werk bleek goed in de markt te liggen. Dit werd in 1940 versterkt doordat door de oorlog buitenlandse strips niet meer geimporteerd konden worden. De strip Tom Poes werd geplaatst in de Telegraaf en kende een enorme populairiteit. De oorlogsjaren waren turbulente jaren voor Toonder en zijn inmiddels opgerichte studio. Naast het vele werk werden er regelmatig illegale activiteiten verricht en was de Toonderstudio een dekmantel voor de drukkerij van o.a. Vrij Nederland. Na de oorlog was Toonder de Disney van Europa en zijn strips verschenen in veel verschillende talen. Anton de Zwaan werd verantwoordelijk voor de verkoop van de strips en de studio floreerde. Onder leiding van Marten Toonder werden nieuwe stripverhalen als Panda, Kappie, Eric de Noorman en Koning Hollewijn ontwikkeld en de studio begon zich meer en meer te specialiseren in de productie van tekenfilms.
Hoewel Toonder altijd betrokken bleef bij de productie van "zijn" Tom Poes dagstrips, ging de zakelijke kant hem, naar eigen zeggen, steeds meer tegen staan. De verantwoordelijkheid voor alle medewerkers en de productie nam Toonder meer in beslag dan hij wenste. Midden jaren zestig besloot hij dan ook om de studio en Nederland te verlaten. Ierland was het land waar Toonder samen met zijn gezin vele gelukkige jaren kende. Buiten de Tom Poes krantenstrip liet Toonder alle lopende stripreeksen over aan schrijvers en tekenaars van de studio. Over de Tom Poes krantenstrip bleef hij dus de eindverantwoordelijkheid houden. De teksen schreef hij zoals altijd zelf maar voortaan zou hij ook de schetsen (die op dat moment gemaakt werden door Fred Julsing) weer zelf gaan inkten. Daarnaast werkte hij mee aan de gag-strip-strook de Goeroe. Deze krantenstrip werd niet onder zijn eigen naam geplaatst maar onder het pseudoniem Peter Abel. Na een bewogen leven heeft Toonder de leeftijd bereikt van de zeer sterken. Wie lang leeft krijgt veel te verteren. Drie van zijn vier kinderen zijn overleden en hij moest twee echtgenoten overleven.
Enige jaren geleden moest Toonder, vanwege zijn gezondheid, op aandringen van zijn kleinkinderen, zijn geliefde Ierland verlaten en terug keren naar Nederland. De laatste jaren woonde Marten Toonder in het Rosa Spier Huis. Daar schreef hij het volgende:
"Mijn herinneringen koester ik, maar de triestheid van de ouderdom is wel dat het nooit meer terugkomt. De geest blijft hetzelfde, maar daaromheen dat verouderende karkas! De verzorging is uitstekend, de sfeer prettig en vriendelijk. Ik word als een mens behandeld. Rustig op mijn kamer zitten na het werk, niet worden gestoord. Ik ben bezig aan de achtergrond van mijn memoires - wat er achter de feiten zit. Ik voel me nu pas vrij om dat op te schrijven - de bevrijding die komt voor de dood. Waar alles tenslotte om draait? Liefde. Wie veel geeft, krijgt veel terug." Marten Toonder Toonder werd in 1992 onderscheiden met de Tollensprijs wegens zijn verrijking van de Nederlandse taal. Hij introduceerde aan aantal nieuwe begrippen zoals, 'Een groot denkraam', 'minkukel', 'kommer en kwel'. Ook werd Toonder tot lid benoemd van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en van het Provinciaal Utrechts Genootschap voor Kunsten en Wetenschappen. Bij uitgever De Bezige Bij kwam begin jaren '90 ook zijn driedelige autobiografie uit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten