Ik wist natuurlijk dat crowdfunding een rol is gaan spelen bij het de totstandkoming van stripalbums. Ik volgde zo nu en dan hoe het er op Crowdfund landschap aan toe ging. Splinter Het stripalbum van Age Morris (tekst) en Victor Zilverberg (tekeningen) bijvoorbeeld. Dankzij 101 donaties die samen € 6480,- bijeenbrachten via voordekunst slaagde het effect en werd het album uitgebracht. Even voor de duidelijkheid; dit was bijna 10 jaar geleden maar desalniettemin interessant. De meegeleverde cijfers zagen er als volgt uit:
Maar hoe het werkte drong pas echt tot me door bij het volgen van Ger Apeldoorn's PEP NU en nog meer bij de verrassende mededeling van uitgeverij Personalia dat zij voortaan het doorgaan van al haar stripalbums en de Stripglossy gaan laten afhangen van het al dan niet slagen van een crowdfunding actie. Personalia heeft een mooi fonds bestaande uit titels als Prinses Simone, May & Mam, Noortje, Casa Kiki (allen bekend uit de Tina) Kapitein Rob, Saul, Rembrand, Darius, Mijntje, informatieve strips van Margreet de Heer, Man en Paard, Jeff Rylander, Josje scoort, Rutger, Frikken, Mythos, de Generaal, Kind aan huis, Luthon Hoge, de gebroeders pinguin, Jelmer, Tom Poes en Flint. De lijst is niet compleet en een aantal series zijn afgelopen of zullen sowieso geen vervolg hebben.
De uitgever van Personalia maakte bekend dat het aantal albums dat hij in de crowdfunding zou gaan brengen zeker tien per jaar zou zijn. Daarbij komen nog de kwartaaluitgaves van de Stripglossy (het kinderstripblad Jump werd m.i. terecht buiten de discussie gehouden) en het uitgeeflandschap komt er, in ieder geval bij Personalia, compleet anders uit te zien.
Het was dan ook een schok die na de bekendmaking de stripwereld doortrok. maar was het wel zo'n rare move zoals velen beweerden? Persoonlijk vind ik dat Seb van der Kaaden wel een onderbouwde uiteenzetting gaf en na het lezen van Margreet den Heer haar artikel "Crowdfunding considerations" vond ik zelfs dat dit wel eens een belangrijke stap zou kunnen blijken te zijn voor het al dan niet voortbestaan van menig stripuitgeverij. Op dit eigenste moment (midden november 2024) zijn er minimaal vier grote Nederlandstalige strip crowdfunding acties bezig. Gaan die vier projecten die elkaar momenteel overlappen onbedoeld in elkaars vaarwater zitten? We zullen het binnenkort weten. Ik had het idee dat een streefbedrag van € 6000 per project zo'n beetje de max zou zijn maar de nu lopende fundings hebben de volgende financiële doelstellingen: Suske en Wiske Mangastijl: € 75.000,Bloeddorst: € 20.000, Off the record: € 15.000 en Bartje € 20.000 Interessant! Op het moment dat ik dit schrijf lopen alle vier projecten nog dus is het spannend. Ik zal in deze blog doorschrijven tot alle vier projecten afgerond zijn.
Overigens, waar PEP NU met 925 funders € 53426 bijeen bracht (het beoogde bedrag was 18000 €) blijven de meeste projecten steken tussen de 100 en de 150 funders. Dat lijkt me eerlijk gezegd nogal weinig. Bestaat het aantal zeer trouwe funders uit niet meer dan 200 a 250 stripliefhebbers? Dat lijkt me niet. Het is waarschijnlijk meer het gemiddelde aantal dat een initiatiefnemer met oprechte interesse (of met een gunfactor) op kan trommelen. Ik kan absoluut niet inschatten in hoeverre de extra's van invloed zijn op het aantal deelnemers (wel op het totale bedrag).
Als laatste van de vier projecten kwam uitgeverij Personalia geheel onverwachts (v.w.b. het tijdstip) met de Bartje crowdfunding. De andere grote inzameling van Personalia, "Off the record" was pas halverwege zijn crowdfund periode en had gezien het achterblijvende aantal donateurs alle aandacht nodig qua promotie.11/11 De Bartje crowdfunding werd gelanceerd tijdens de life uitzending van Bammerdebam. Ongetwijfeld om het project een kickstart te geven.
Toen eigenlijk direct duidelijk was dat Bartje ook niet hard van stapel liep moet er op de uitgeverij toch een beetje de twijfel zijn toegeslagen zou je denken. Waar bleven de donateurs?
Het bleef akelig stil rondom de twee Personalia projecten en de tellers bleven lang onrustbarende stilstand aangeven. Ondertussen verlopen de zaken ook bij het project Bloeddorst niet helemaal als gewenst. Bloeddorst heeft tamelijk veel medewerkers die allen op hun beurt promotie kunnen maken maar toch blijkt het moeilijk te zijn om € 20.000 bijeen te funden. Nadat de periode afliep bleek het tot de mogelijkheden te behoren een stuk of 20 bonusdagen te krijgen zodat de crowdfunding (voor mij althans) onverwacht door kon lopen. Ook verbazend was het dat bleek dat op een bepaald moment de volgende mededeling op het scherm verscheen: "Hoera! Het project heeft de drempel van 80% gehaald! De maker past de begroting aan om het project toch door te laten gaan." Hoewel ik de laatste ben die de Bloeddorst crew dit succes misgunt zijn dit in mijn ogen zaken die niet bij een serieuze crowdfund organisatie horen. Het doet afbreuk aan de geloofwaardigheid en dat is net dat wat we niet nodig hebben als consument. Maar Hoera voor Bloeddorst natuurlijk!
En het was ook een beetje de vraag wanneer de uitgeverij helemaal los zou gaan. Uitgever Seb van der Kaaden was met Jan Willem de Winter druk met de net opgestarte podcast "Gek op Boeken" en streed tegen de BTW verhoging voor boeken en moest ook nog een plan verzinnen om de schade die was opgelopen bij, de uitgave van het, wat mij betreft, hilarische dubbelnummer 30-31 van de Stripglossy teniet te doen door weer met een hele andere invulling van nummer 32 voor de dag te komen. Volgens mij deed dit nummer niet aan de aangekondigde crowdfunding mee aangezien dit, onder deze condities, onmogelijk te managen was. Alle hulde voor het, op het oog oplossend vermogen en Personalia kreeg meer bijval dan afkrakende reacties maar een blad heeft abonnees nodig en de stilstand (of achteruitgang) daarvan was niet gebaat bij een nieuw dol maar verassend experiment. Met de eerdere uitspraak dat de abonnee formule eigenlijk al een vorm van crowdfunding was moest maar even in de praktijk gebracht worden. Op zich begrijpelijk.
Is het voortbestaan van de Stripglossy in gevaar? NEEN! Zal de uitgeverij het blad een volgende keer wel mee nemen in een crowdfunding? Een belangrijke reden om dat te gaan doen was dat zo beter ingeschat kon worden hoeveel glossy's er gedrukt moeten worden want naast het abonneebestand en de winkelverdeling (voortaan zonder recht op retour begreep ik) zou er een reeds betaald aantal bladen naar de crowdfunders gaan. Een op de toekomst toegesneden uitgeversbeleid waar over is nagedacht dunkt me.
Ondertussen (we schrijven inmiddels 8 december) zit er beweging in de projecten "Off the record" en "Bartje" Er zijn fondsen benaderd en bereid gevonden om een bedrag in de projecten te steken en voor Bartje is zelfs een zgn "verdubbelaar" ingezet dat voor een week alle binnenkomende donaties verdubbelde.
Op dat moment was ik niet op de hoogte dat zijn Personalia FB pagina en zijn persoonlijke account gehackt en voor hem niet meer toegankelijk waren. Het opbouwen van een nieuw breed sociaal platform lijkt me ondoenlijk op korte termijn en ook met een project gebonden platform van de grond te krijgen moet je gewoon heel lang van te voren starten en doorlopend veel werk aan verrichten (daar ligt natuurlijk een mooie taak voor de betreffende stripmakers. Wie anders dan zij kunnen het publiek warm maken voor de a.s. crowdfunding). Dat zat er dus even niet in. Seb gaf in de uitzending wel aan dat hij in zijn eigen bladen de mogelijkheid gebruikt om zijn albumfonds (dus ook de crowdfund acties) te ondersteunen. Als het goed is staat er in de nieuwste Stripglossy (en waarom niet ook in de Jump want ouders lezen die natuurlijk ook) info over de lopende crowdfundings en met een fraaie QR code val je, bij belangstelling, 1-2-3 met je neus in de boter. Natuurlijk weet ik lang niet alles wat er moet gebeuren om een project in de picture te krijgen maar de zeer actieve uitgever werkt zich een slag in de rondte.
10 december 2024 plofte de bekendmaking dat de de crowdfunding voor Suske en Wiske
in Manga style, 6 dagen voor afloop, voor 100% gefund was:
🥳 100% Gefund!!!🎉
We hebben de rol van de makers en de uitgeverij belicht. Laat ik niet vergeten de invloed die de stripliefhebbers in huis hebben te benoemen. Vroeger zorgde ik, als ik in een boekwinkel of sigarenboer kwam dat de stripboeken altijd een prominente plaats in de schappen kreeg. Dat deden, zo weet ik inmiddels, meer stripliefhebbers. Nu we met ons allen toegang hebben tot de digitale wereld kunnen we dat ook doen natuurlijk. Ik deel met plezier nieuws uit de stripwereld. Een alternatieve wijze van stripalbums zichtbaar in het schap leggen dus eigenlijk. Op de crowdfund project vinden we deze doorverwijzers.
Reuze handig! De strip podcasts en vlogs doen het op hun manier. Zo'n podcast/vlog uitzending blijft online staan en wordt gewoon door beluisterd. oftewel; het positieve effect loopt ook door. Ook linkjes naar podcasts en vlogs zijn dus goed voor de strips. Hier staan nog twee van de vier deelnemende projecten:
https://www.voordekunst.nl/projecten/17753-stripalbum-off-the-record
