Een hommage aan in 2021 overleden stripmakers en mensen die een bijdrage leverden aan de stripwereld.
vrijdag 31 december 2021
zondag 19 december 2021
maandag 29 november 2021
Sint Pannekoek 2021
Rond 2006 werd internet steeds beter doorzoekbaar en daardoor ontdekten we dat het door Jan Kruis, voor een stripaflevering van Jan, Jans en de kinderen bedacht feest 'sint pannekoek' (inderdaad zonder 'n' ertussen) op tal van paatsen op 29 november gevierd werd.
Studentengroepen organiseerden groepsbijeenkomsten waar de pannekoek tot onderwerp van een toneelstuk of film gepromoveerd werd en in allerlei woonvormen bakte men er lustig op los om zichzelf met de pannekoek gehelmd op de foto te vereeuwigen. Voor Jan Kruis was dit een grote verrassing en samen met hem besloten we te proberen aandacht te geven aan dit jaarlijks terugkerende verschijnsel. Dat gebeurde ondersteund door de reguliere pers als ook via social media (waarvan ik niet eens weet of het toen al zo genoemd werd). Jan Kruis, John Croezen en ondergetekende zorgden er voor dat het feest door de jaren die volgden volop op de kaart (en op tal van kalenders) kwam te staan. Jan maakte zelfs een vertelling die hier staat (het fimpje loopt na een korte stilte gewoon door hoor):
Het feest werd een regelrechte hit. Social media liep jaarlijks vol met foto's en her en der in het land werden 'sint pannekoek' festijnen georganiseerd waarvan de baten naar goede doelen gingen.
Er werden organisaties opgericht die een coördinerende rol vervulden, er verschenen allerlei ondersteunende producten. Het doel was bereikt. Het 'sint pannekoek' was een nationaal feest geworden.
Jan genoot er zichtbaar van.
Het was een waar genoegen om met Jan, John en een groeiend aantal anderen, meegewerkt te hebben aan de uitbouw van een fantastisch leuk feest.
Jan Kruis is in 2017 overleden en anderen trekken inmiddels de kar (waarbij de enorme aantallen enthousiaste social media gebruikers zeker niet ongenoemd mogen blijven).
Helaas heeft de pandemie er voor gezorgd dat de georganiseerde bijeenkomsten de voorbije twee jaar geen doorgang konden vinden maar wie op 'sint pannekoek' gaat zoeken zal zien dat het feest ook dit jaar weer, zij het in huiselijke kring, door het hele land gevierd werd.
zondag 7 november 2021
a la recherche du tintin perdu: The cartoonist’s way
Omdat we Popo Kabaka missen (of dat althans zouden horen te doen) pluk ik regelmatig een stukje uit zijn rijke blog archief. Gewoon omdat het kan. Nee omdat het moet want het mag niet ongelezen blijven.
We maken een sprongetje naar 10 jaar terug.
Op zoek naar de verloren Kuifje
woensdag 3 november 2021
1984 Strip-3-Daagse Interview Piet Wijn en een beeldoverzicht.
Een interview met Piet Wijn (17 mei 1929 - 6 oktober 2010) tijdens de Strip-3-Daagse 1984 in het Turfschip te Breda. Het is bijzonder hoe Wijn de vraag of hij aan de Tom Poes dagstrip gewerkt had beantwoorde.
Na het overlijden van Piet Wijn maakte zijn zoon een muzikaal beeldoverzicht van het werk van zijn vader.
maandag 1 november 2021
a la recherche du tintin perdu: De artistieke lat - 1 november 2011
Omdat we Popo Kabaka missen (of dat althans zouden horen te doen) pluk ik regelmatig een stukje uit zijn rijke blog archief. Gewoon omdat het kan. Nee omdat het moet want het mag niet ongelezen blijven.
We maken een sprongetje naar 10 jaar terug.
Op zoek naar de verloren Kuifje
a la recherche du tintin perdu: De artistieke lat: S. die, teleurgesteld, voorleest uit het mailtje van een theater: ‘Tot onze spijt zijn alle optredens van de voorstelling Slappe Was van ...
vrijdag 29 oktober 2021
Patrick van Gompel Interviewde in 1985 de Duck tekenaars Henk Albers, Carol Voges, Michel Nadorp en Ed van Schuijlenburg
maandag 25 oktober 2021
a la recherche du tintin perdu: Vossenjacht
Omdat we Popo Kabaka missen (of dat althans zouden horen te doen) pluk ik regelmatig een stukje uit zijn rijke blog archief. Gewoon omdat het kan. Nee omdat het moet want het mag niet ongelezen blijven.
We maken een sprongetje naar 10 jaar terug.
Op zoek naar de verloren Kuifje
vrijdag 22 oktober 2021
Promotiefilmpje voor Pret met Fred
Moppen, Raadsels, Strip van de week, Theater- en Boekentips in Kunst en Cultuur, een Herfstlied, Koken met Klaas..... veel plezier met Pret met Fred rechtstreeks vanuit studio de zwijnenstal. Voor de afleveringen van Pret met Fred klik je hier>>>
https://www.youtube.com/channel/UCRzvcbdujRbAAQ3c937UEoA/videos
Webwalking 12
Waar was ik gebleven.... O ja hier: "Het internet wemelde ooit van de blogs. Maar wat was een blog nu eigenlijk precies en waar zijn ze gebleven? Als we terug zouden bladeren naar het jaar 2000 dan zien we dat het fenomeen 'bloggen' een enorme boost krijgt. De blogtools maakte het informeren makkelijker. Iedereen kon inmiddels wel een internetsite beginnen maar het bijwerken werd meestal gedaan door ingehuurde webmasters en dat was niet goedkoop. Een site werd vaak na oplevering niet meer bijgewerkt. De blogs kon je ieder moment bijwerken. En als je een beetje interessante informatie had dan werd je blog al snel ook nog eens goed bezocht wat direct te zien was in de statistieken (ook al haalde veel bloggers de aantallen van unieke bezoekers en views door elkaar).".
We schrijven inmiddels oktober 2021 en het "bloggen" is zo goed als een verdwenen bezigheid geworden.
Ik toon een staatje van een willekeurige blog die overigens de trend aangeeft die algemeen lijkt te zijn:
Het staatje van mijn eigen blog ziet er nog veel magerder uit en dat kan ik niet alleen wijten aan de ellendige gevolgen van de overname van het Blogplatform waar deze blog ooit op stond door Sanoma maar toch staan er honderden blogs nog steeds (vergeefs ?) te wachten op restauratie. Maar goed we malen rustig door en ik ben al blij als eind van dit jaar de neergaande tendens zowel v.w.b. het aantal blogs als het aantal bezoekers te goede gekeerd zal blijken te zijn.
woensdag 20 oktober 2021
Bunt Blogt: Tiril en de toverdrank (Bette Westra)
Bunt Blogt: Tiril en de toverdrank (Bette Westra): Een jaar geleden schreef ik enthousiast over Uit elkaar van Bette Westera en Sylvia Weve. Mooie gedichten en tekeningen en een heerlijke ...
maandag 18 oktober 2021
a la recherche du tintin perdu: Beschamend
Omdat we Popo Kabaka missen (of dat althans zouden horen te doen) pluk ik regelmatig een stukje uit zijn rijke blog archief. Gewoon omdat het kan. Nee omdat het moet want het mag niet ongelezen blijven.
We maken een sprongetje naar 10 jaar terug.
Op zoek naar de verloren Kuifje
a la recherche du tintin perdu: Beschamend: Mail over de Kuifje-film van een in de VS werkzame lezer: ‘Overigens sprak ik gisteren een vriendin die in de gelegenheid was een voorverto...
Vandaag werd Patoruzú 93 jaar geleden Patoruzú !
Op 18 oktober 1928 verscheen voor het eerst het strippersonage Patoruzú!, bedacht en gemaakt door deArgentinische animator en stripmaker Dante Quinterno. Het personage heette eerst Curugua Curugua G üigua en figureerde in een strip die verscheen in het supplement van het Critica Journal.
Quinterno nam het advies van journalist Mario Sáenz serieus: ′′ Met die naam gaat het character geen succes worden. Je moet iets verzinnen wat blijft hangen, iets Argentijns, zoals oruzu pasta...", Een toendertijd zeer populair snoepgoed. Zo kwam de Argentijnse indiaan aan zijn naam Patoruzú. Aldaar word beweerd dat de strip voor Goscinny (van oorsprong een Argentijn) een inspiratie was om Asterix en Obelix te creëren.
Jaren later had ik het geluk dat ik een samenwerking ben aangegaan met een Argentijnse studio waarvan een van de tekenaars nog voor Dante Quinterno had gewerkt. Gracias a Atilio y Ruben!
zondag 17 oktober 2021
a la recherche du tintin perdu: Vergeten herinnering
Omdat we Popo Kabaka missen (of dat althans zouden horen te doen) pluk ik regelmatig een stukje uit zijn rijke blog archief. Gewoon omdat het kan. Nee omdat het moet want het mag niet ongelezen blijven.
We maken een sprongetje naar 10 jaar terug.
Op zoek naar de verloren Kuifje
vrijdag 24 september 2021
Beeldverslag van de Strip-2-Daagse uit 1981
Een van de Strip-2-Daagsen waar ik zelf verwonderd rond heb gelopen. Willy Vandersteen, Paul Geerts, Jean Dilieu, Barend Servet, Wim T. Schippers, Jef van Oekel.
Het was een prachig festijn in het Turfschip te Breda. Je keek je ogen uit, liep tussen je helden en het was ontzettend druk 40 jaar geleden.
Kom daar nog maar eens om.
woensdag 22 september 2021
Tom poes en de kookpot van mevrouw liplaf
Wie wat bewaard kent de verhalen. Ik heb Tom poes en de kookpot van mevrouw liplaf als knipselverhaal (uit de Donald Duck) in een map zitten. Aan mij is de uitgave dus niet besteed (al vind ik de nieuwe covers van Tim Artz vaak wel de moeite van het bestuderen waard). Maar voor verzamelaars verschijnt dit verhaal in zeker drie verschillende uitvoeringen in evenzoveel prijsklassen en de lezers die de balloonstripverhalen van Tom Poes niet aan zich voorbij willen laten gaan; het album gaat in november verschijnen. Toevallig zag ik vanavond de cover en die plaats ik hierbij. Sinterklaas hoeft dit jaar niet lang te denken wat hij aan de liefhebber of verzamelaar (vaak gaan die twee samen) zal gaan schenken.
Marten Toonder en SF
Willem Feltkamp, directeur van de Toonder Compagnie, maakte in 2016 een expositie met als titel ‘Marten Toonder & SF’. Het werd hem snel duidelijk dat over het onderwerp veel meer te zeggen viel dan de expo kon herbergen, en het plan voor een boek was geboren.
Het boek ‘Marten Toonder en science-fiction’ laat zien hoezeer SF en Toonders maatschappijkritiek in elkaars verlengde liggen, in hoofdstukken over onder andere robots, computers, tijdreizen en andere werelden.
Het is niet alleen heel mooi, maar ook interessant voor zowel Toonderliefhebbers als stripliefhebbers met een zwak voor science-fiction.
Het boek 'Marten Toonder en SF' is vanaf vrijdag verkrijgbaar bij stripwinkels, de uitgeverij (Cliché) en online de dikste.
maandag 13 september 2021
Bunt Blogt: De laatste zomerroos (Lucas Harari)
Bunt Blogt: De laatste zomerroos (Lucas Harari): Leonard woont in Parijs. Hij wil schrijver worden, maar dat lukt allemaal nog niet zo erg. Hij voorziet in zijn onderhoud door een baantje b...
woensdag 18 augustus 2021
De grote Fred Varken vakantieshow 2021!!!
Veel plezier met de Pret met Fred VakantieShow 2021 https://www.youtube.com/watch?v=nFyQEEdSNDo https://www.youtube.com/watch?v=nFyQEEdSNDo (klikkerdeklik)
dinsdag 17 augustus 2021
Bunt Blogt: De ontdekking van Urk (Matthias M.R. Declercq)
Bunt Blogt: De ontdekking van Urk (Matthias M.R. Declercq): Natuurlijk had ik er al over gehoord en gelezen: De ontdekking van Urk van Matthieas M.R. Declercq kwam uit in oktober 2020 en beleefde i...
vrijdag 30 juli 2021
Tom Poes viert 80 jaar o.a. met een nieuw kortverhaal
Dit jaar bestaat de strip Tom Poes 80 jaar en de Toondercompagnie heeft er voor gezorgd dat dit niet onopgemerkt voorbij zal gaan.
Eerder dit jaar verschenen het Tom Poes album 'de Tijdverdrijver' en het derde Gouden boekje 'De Blaasgeest'. Een tiental Bommelverhalen is inmiddels bewerkt tot luisterboek en in het augustusnummer van het maandblad Quote verscheen een speciaal voor Quote gemaakt kort stripverhaal dat laat zien dat de strip ondanks de 80 jaar die het er al heeft opzitten nog een sprankelende toekomst voor zich heeft.
Tekst: Toonder Compagnie met tekeningen van Tim Artz.
Nu in het schap van uw tijdschriftenleverancier.
zaterdag 24 juli 2021
Binnenkort in Stripwinkel.nl ??
Vandaag (eigenlijk gisteren) had ik een meeting met John Croezen. John is een druk bezet man. Naast allerlei bestuurfunctie's (o.a. van de Stichting Jan Kruis Collectie) is hij animator/eigenaar van John Croezen Cartoon (o.a. werkzaam op het gebied van animation, concept design, TV shorts en prentenboekenfilms) en founder van stripwinkel.nl en hierover spraken we vandaag.
Stripwinkel.nl is een streamingdienst waar je digitale strips kunt aanschaffen die je vanaf je eigen boekenplank kunt lezen op je computer, laptop, tablet, Ipad of smartphone.
De laatste tijd heeft stripwinkel.nl een flink aantal veranderingen ondergaan die er voor gezorgd hebben dat nu ook strips lezen op je beeldscherm een aangename bezigheid is geworden.
Binnenkort hoop ik wat strips van mijn hand die al lang niet meer in de fysieke boekwinkel verkrijgbaar zijn weer beschikbaar te maken via stripwinkel.nl.
foto: in bespreking met John Croezen van stripwinkel.nl
zaterdag 17 juli 2021
Bunt Blogt: Cézembre. Boek 2 (Nicolas Malfin)
Bunt Blogt: Cézembre. Boek 2 (Nicolas Malfin): Eind vorig jaar plaatste ik een stukje over het eerste deel van het tweeluik Cézembre : een strip over de strijd om een stukje van de Bret...
donderdag 24 juni 2021
Loeki is terug!
Loeki: Return of the Legend
Bijna vijftig jaar oud en niet kapot te krijgen: Loeki de Leeuw heeft zijn rentree gemaakt op de Nederlandse televisie. Achter het pluche beest gaat een wereld van techniek schuil. En al net zo bijzonder is het levensverhaal van zijn bedenker Joop Geesink. Hoe een Haagse volksjongen alles in het werk stelde om de Nederlandse Walt Disney te worden.
/https://cdn.pijper.io/2021/06/JmMr3QxJNTz51V1624538853.png)
Asjemenou, na een afwezigheid van vijftien jaar is reclameleeuw Loeki teruggekeerd bij de publiek omroep. Het Eurovisie Songfestival had de primeur en deze zomer gaat Loeki de reclameblokken van grote sportevenementen als de Tour, het EK en de Olympische Spelen opleuken met zijn gestuntel. Wie weet bevalt zijn optreden zo goed dat hij weer permanent op de Nederlandse televisie komt. Mooi op tijd voor zijn 50-jarig jubileum,
volgend jaar.
Op het eerste gezicht oogt de nieuwe Loeki exact hetzelfde als de oude. Een pluche leeuw met platvoeten en oranje manen. Niets veranderd dus? Toch wel, vertelt Loeki-animator Patrick Raats. ‘De nieuwe Loeki heeft benen! Ik denk dat veel mensen dat helemaal niet gaat opvallen, ze denken dat Loeki die altijd al gehad heeft. Maar vroeger had hij een soort schijfjes langs zijn lichaam met voetjes eronder. Nu staat hij echt op poten en kan hij zwemmen, rennen en voetballen.’
/https://cdn.pijper.io/2021/06/Jg6lixzTsqfoK91624540227.png)
Voor Louise Geesink is een hollende Loeki een oude wens die nu alsnog in vervulling gaat. Louise nam de leiding van Geesink Studio over toen haar pa Joop Geesink – de geestelijk vader van Loeki en animatiegrootheid – in 1984 overleed. ‘Toen al kreeg ik van de STER vaak het verzoek om ideeën voor een voetballende Loeki. Verdorie, dacht ik dan, hij kan niet eens lopen! Dat moesten we dan omzeilen door Loeki slim aan te snijden. Je zag hem wel rennen en koppen, maar je zag zijn pootjes er niet bij. In 2010 heb ik een nieuwe pop laten maken en ik wist: nu gaat hij eindelijk op z’n benen staan!’ Louise ging vanaf 2016 serieus aan de slag met de mogelijke terugkeer van Loeki. De bedoeling was dat de leeuw zijn rentree zou maken tijdens de sportzomer van 2020, maar door corona schoof dat een jaar door. Voldoende tijd om de terugkeer grondig aan te pakken. ‘Ik wilde de look van de Loeki-filmpjes moderniseren, maar het vertrouwde en de warmte van de stop-motion-pop handhaven. Ik was benieuwd of de pop Loeki goed te combineren was met een digitale achtergrond.’ Daar kwam als test een filmpje van een minuut uit voort met Loeki als dj. Animator was Patrick Raats.
Hogeschool-animatie
Patrick Raats (53) is samen met een team van tien man voor Geesink Studio al ruim een jaar bezig met de nieuwe afleveringen van Loeki. ‘Grappig was dat toen bekend werd gemaakt dat Loeki zou terugkeren, mensen direct reageerden met: hij gaat nu toch niet op de computer gemaakt worden? Dat zegt genoeg.’ De klassieke Loeki’s (er zijn er meer dan zevenduizend gemaakt) waren honderd stop-motion-animatie. De leeuw, zijn vriendjes en alle bewegende onderdelen werden beeld voor beeld met de hand vooruitgezet, 25 keer per seconde.
Voor de nieuwe reeks wordt de pop zelf nog steeds beeld voor beeld bewogen. Alleen is hij nu tegen een green screen gezet en komen de decors uit de computer. Raats: ‘Hij kan daardoor eenvoudig in elke denkbare omgeving worden gezet. Het is de klassieke stop-motion met een modern sausje. Het nieuwe zit hem in het kleurgebruik en in bepaalde effecten. Het is dus Loeki met een nieuwe look, haha.’
Raats toont een paar afgewerkte filmpjes. In een ervan zien we de leeuw een prachtige turn maken in een zwembad. Raats: ‘Zo’n zwemmende Loeki had vroeger nooit gekund, veel te ingewikkeld. Ik gebruik nu een tuigje van metalen scharnieren waar Loeki aan hangt en die later digitaal weggepoetst worden. Daardoor kan hij in iedere denkbare houding gebogen en gefilmd worden.’
Animator Patrick Raats: ‘de nieuwe Loeki staat echt op poten en kan zwemmen, rennen en voetballen’
Ook Loeki zelf is vernieuwd. De pluche pop heeft een aluminium skelet met kogelgewrichten die hem uiterst wendbaar maken. ‘Er zit nu zoveel techniek omheen. Soms kost het een halve dag om alles zo neer te zetten zodat je kunt beginnen met animeren.’
Hoe simpel de filmpjes ook ogen, volgens Raats is het maken van een Loeki-spot hogeschool-animatie. ‘Je hebt maar vier seconden en honderd beeldjes om het verhaal te vertellen. De eerste seconde ben je al bijna kwijt omdat de kijker eerst moet zien wat er aan de hand is. Je kunt dus niet meteen van start gaan. Dan moet je het grapje zo vertellen dat het aankomt bij de kijker. Dan is honderd beelden niet veel. Ik regisseer ook veel grotere projecten en aan mijn Loeki-jaren heb ik een enorm goede timing overgehouden.’
Raats en Loeki gaan ver terug samen. Toen Raats als jong broekie in 1990 bij de Toonder Studio’s in Nederhorst den Berg ging werken, mocht hij om te beginnen oefenen op een Loeki-setje. Al snel nam hij er echte Loeki-spots op. ‘Voor de Loeki-sets werkten drie animators tegelijk aan de filmpjes en was een complete crew beschikbaar. Er waren twee poppenbouwers, een decorbouwer, iemand voor de kleding. Een regisseur maakte de storyboards en hield het overzicht. Het animeren was te gek werk, maar fysiek zwaar. Je stond de hele dag in gekke houdingen, veel door je knieën. En je mocht niets aanraken. Als je per ongeluk tegen de camera stootte, kon je weer overnieuw beginnen.’
Raats nam de filmpjes op zonder ze ter plekke terug te kunnen zien. Dat kon tot verrassingen leiden als de volgende dag de beelden terugkwamen uit het lab. ‘Voorwerpen als een bal in de lucht hingen aan visdraadjes die je de kleur gaf van de achtergrond. Dan was je met een penseeltje bezig, dat je soms even neerlegde. Keek je de rushes terug, lag er vier beelden lang een penseel in beeld! Een dag werk weggegooid. Of ik kreeg van het lab te horen dat de ontwikkelmachine was stilgevallen. “Niet erg hoor, er is maar een klein stukje overbelicht.” Maar bij ons was dat wel het resultaat van een hele dag werken.’
Geesinks Dollywood
Loeki was het geesteskind van poppenfilmer Joop Geesink (1913-1984). Toen hij in 1972 de leeuw verzon, maakte de ondernemende animatieproducent een moeilijke tijd door. In de jaren 50 en 60 was Joop Geesink een zwaargewicht in de Nederlandse filmwereld. Op het hoogtepunt had zijn Dollywood-animatiestudio honderdvijftig man in dienst die reclamefilms maakten voor opdrachtgevers uit de hele wereld. Maar Geesink had ambitieuze plannen voor een themapark in de geest van zijn grote voorbeeld, Walt Disney. In Holland Promenade aan de Amstel zouden buitenlandse toeristen – via een reeks attracties – kennis kunnen nemen van wat Nederland te bieden had, toeristisch maar ook economisch. Zaanse huisjes, een vissershaven en zelfs een dijk waarin Hansje Brinker zijn vinger steekt.
/https://cdn.pijper.io/2021/06/BvVo0myGLWuZ3U1624540244.png)
Tien jaar werkte Geesink aan Holland Promenade, hij stak er veel eigen geld in. Al die aandacht ging ten koste van Dollywood, dat net verhuisd was naar een groot nieuw pand in Amsterdam. Toen er een recessie uitbrak en investeerders zich uit Holland Promenade terugtrokken, bleef Geesink alleen met de kosten zitten. Dollywood dreigde ten onder te gaan. Geesink klopte aan bij directeur Chris Smeekes van de net opgerichte STER. Zou die interesse hebben in een animatiefiguurtje om als buffer te fungeren tussen de reclames? Smeekes zag het potentieel en gaf Geesink groen licht. Met Loeki haalde Joop de meest lucratieve opdracht uit zijn carrière binnen.
Hij ging dus niet bij de pakken neerzitten. Volgens Louise Geesink was dat haar vader ten voeten uit. ‘Hij was altijd van het vooruitkijken. Het verlies van zijn zaak was een grote klap, maar hij heeft zich omgedraaid en is doorgegaan: zeer bewonderenswaardig. Met mijn moeder ging hij door Europa reizen. Dan zocht hij oude klanten op om te zien of er nog werk te vinden was. Tijdens die reis is Loeki bedacht. Zijn eerste ingeving leidde dus meteen al tot brood op de plank.’ De animatie-afdeling van Dollywood werd als de Geesink Filmproduktie in afgeslankte vorm ondergebracht bij de Toonder Studio’s in kasteel Nederhorst in Nederhorst den Berg. Voor Joop moet dat als een persoonlijke nederlaag hebben gevoeld. Hij en Marten Toonder, bedenker van Tom Poes en Olivier B. Bommel, waren al dertig jaar rivalen. Beide mannen deelden een droom: de Nederlandse Walt Disney worden. Joop met poppenfilms en Marten met tekenfilms. Ze werkten ooit samen, maar gingen al snel hun eigen weg. Nu had het lot hen weer bij elkaar gebracht.
Elitaire tekenaar
De eerste kennismaking van de twee tekenaars stamde uit 1942. Marten Toonder (1912-2005) was al jong een succesverhaal. Zijn Bommel-strip voor De Telegraaf was razend populair en Toonder zag talrijke mogelijkheden. Hij verkocht merchandise en wilde tekenfilms maken rond Tom Poes. In reclametekenaar en decorontwerper Joop Geesink vond hij een gelijkgestemde geest. Samen startten ze Geesink-Toonder Tekenfilm op, een partnerschap dat tot doel had een avondvullende animatiefilm in de traditie van Disney te maken. Toonder had zelfs de opdracht ervoor al binnengesleept; spijtig genoeg kwam die van de Duitse bezetter. Voor een Berlijnse filmdistributeur mocht hij een Tom Poes-avontuur maken.
Beide mannen bleken zeer verschillend. In een televisieportret van Geesink, De Duivendrechtse Disney, verwoordt animator en Oscarwinnaar Børge Ring het zo: ‘Een groter contrast dan tussen die twee kon je je niet voorstellen. Toonder werd nooit kwaad, Geesink wel. Die liep dan stampvoetend weg en smeet de deur achter zich dicht.’ Marten Toonder was de wat elitaire tekenaar die slecht met conflicten om kon gaan, maar wel een goede neus had voor talent. Geesink was de uitbundige Haagse volksjongen die perfect aanvoelde wat een groot publiek wilde zien: een Joop van den Ende avant la lettre.
Chris Smeekes van de ster gaf Geesink groen licht. Met Loeki haalde Joop de meest lucratieve opdracht uit zijn carrière binnen
Al in 1944 besloten Toonder en Geesink hun samenwerking te verbreken. Creatieve meningsverschillen waren de belangrijkste reden, denkt dochter Louise Geesink. ‘Hun interesses liepen gewoon te ver uit elkaar. Mijn vader was een echte theaterman en had daarom veel meer affiniteit met de driedimensionale wereld van de poppenfilm dan met tekenfilms.’
In zijn biografie over Marten Toonder schetst auteur Wim Hazeu een weinig vleiend beeld van de Bommel-tekenaar. Hij was een snob en een vrek die mensen tegen elkaar uitspeelde. Geesink noemde hij ‘dikke Joop’ en hij voerde hem in zijn Bommel-strip op als de sluwe zakenman Bul Super, compleet met sigaar en vlinderdas. Maar er was ook waardering van Toonder.
‘Joop was een showman zoals Nederland maar zelden heeft voortgebracht. Maar buiten dat had hij een karakter dat niemand naast of boven zich duldde. Dit was de voornaamste reden dat wij uit elkaar zijn gegaan, in volledige overeenstemming trouwens.’
Bewegende bierflesjes
Het zal Marten Toonder niet lekker hebben gezeten dat Joop Geesinks carrière na de oorlog een enorme vlucht nam. Terwijl de Toonder Studio kwakkelde, sleepte Geesink de ene na de andere opdracht binnen. De poppenreclame- films uit zijn Dollywood Studio behoren tot de beste animatie die ooit in Nederland is gemaakt. Voor het Britse biermerk Mackeson bedacht Geesink een serie spots met voetballende bierflesjes die zo populair werd in Engeland dat voetbalfans nog jaren ‘Mackeson!’ van de tribunes brulden om spelers op te jutten.
Een speciale plek namen de promotiefilms voor Philips in. De poppenfilms waren kostbaar om te maken, en die voor Philips spanden de kroon. Jarenlang werd soms gewerkt aan films die wereldwijd prijzen wonnen. Kermesse Fantastique werd in 1951 bekroond op het festival van Venetië. The TravellingTune (1962) viel op doordat de decors en figuurtjes volledig uit papier waren geknipt. Geesinks meesterwerk is Piccolo, Saxo and Company (1960). Hierin wordt een compleet symfonieorkest gepresenteerd als een door het bos rondtrekkende familie. De animators van Dollywood werkten anderhalf jaar aan de film van een kwartier, de rekening was voor Philips. Toen Patrick Raats in 1990 bij Geesink begon, werkten er nog een paar van de oude rotten. ‘Veel animatoren waren door Geesink uit Tsjechië gehaald, en dat waren een soort goden, daar keek iedereen tegenop. Van die mannen begreep ik wel wat een bijzondere tijd dat moet zijn geweest. Die Philips-films waren soms zo complex, met honderden poppen die tegelijk moesten worden geanimeerd. Dat is nu bijna verloren gegane kennis. Het gebeurt gewoon niet meer, behalve bij grote animatiestudio’s als Aardman of Laika. Het zou mij niet verbazen als die door Geesink zijn beïnvloed.’
Het was Joop Geesink zelf die internationaal de boer opging om opdrachten binnen te halen. Directeur Chris Smeekes van de STER: ‘Als Joop Geesink de kamer binnenkwam, was het ineens een heel andere ruimte. Hij had een uitstraling van: wat je ook verkoopt, ik koop bij jou. Joop sprak geen woord Italiaans, maar ging naar Italië en kwam met opdrachten thuis.’
/https://cdn.pijper.io/2021/06/whwzcta3XAt00h1624541146.png)
Uitwerken moest zijn personeel doen, maar de creatieve motor van Geesink haperde nooit. In de tv-documentaire zit een anekdote over Joop die in New York een hele nacht doorwerkt om het reclamebureau dat hem had afgewezen een nieuwe serie voorstellen te kunnen leveren: het leidde tot een hele reeks nieuwe opdrachten.
De animatiewereld in Nederland was te klein voor Toonder en Geesink om elkaar lang te ontwijken. Toen Toonder Studio’s na de oorlog bijna failliet ging omdat de plannen voor (opnieuw) een lange Tom Poes-film niet doorgingen, zag Toonder bijna al zijn animatoren overlopen naar Geesink. Jaren later sloeg Toonder terug door Geesinks belangrijkste scriptschrijver Bert Kroon weg te kopen. Toen Kroon begin jaren 70 op kasteel Nederhorst besefte dat de twee rivalen tegelijk in het pand aanwezig waren, ging hij naar Toonder met de vraag of die Joop niet even gedag wilde zeggen. Toonder zweeg. Vervolgens ging Kroon met dezelfde vraag naar Geesink. ‘Een ander keertje,’ was het antwoord. Ze zouden elkaar nooit meer spreken.
Louise Geesink ziet de rivaliteit tussen beide animatiegrootheden niet als iets negatiefs. ‘Ze waren natuurlijk gewoon concurrenten, maar ze hadden wel degelijk respect voor elkaar. Vlak na het overlijden van mijn vader heb ik Marten Toonder voor het eerst op een festival ontmoet.
Toen heeft hij enorm aardig over hem gesproken. Ik weet nog dat ik totaal in tranen was. Dat hoefde hij niet te doen.’
De advertentie van Heineken
Ironisch genoeg stamt Geesinks grootste triomf uit de genoemde moeilijke periode. Loeki de Leeuw gaf niet alleen de Geesink Studio voor decennia werk, het STER-leeuwtje werd een tv-icoon dat zijn schepper ruim zou overleven. Dochter Louise Geesink heeft van het voortbestaan van Loeki een levenstaak gemaakt. Ze bedenkt en tekent nog steeds alle grapjes zelf en produceert de nieuwe filmpjes. Zo’n tien mensen werken aan de productie. Die opvolging ging niet automatisch. Ze volgde eerst de Rietveld Academie en runde een tijdlang haar eigen grafisch ontwerpbureau. ‘Ik wilde in eerste instantie niet voor mijn vader gaan werken, ik wilde mijn eigen koers varen.’
Toen Joop ziek werd en het duidelijk werd dat het slecht zou aflopen, viel pas het besluit dat zij de studio voort zou zetten. ‘Letterlijk op zijn ziekbed. Hij had kanker, maar wilde niet erkennen dat het ernstig was. Zat hij in het ziekenhuis nog een enorme maquette voor de Efteling te bouwen, terwijl de verpleegsters vol bewondering meekeken.’
Geesink was een Haagse volksjongen die perfect aanvoelde wat een groot publiek wilde zien: een Joop van den Ende avant la lettre
Voor Toonder kwam het wel als een verrassing dat zij het werk overnam. ‘Ik had echter al jaren ideeën aangeleverd voor Loeki dus ik kon daar vrij makkelijk in verder. Eigenlijk ging ik toen het werk doen wat ik het leukste vond. De samenwerking met de Toonder Studio’s en de familie Toonder verliep daarna heel prettig, waarmee het hele Toonder-Geesink-verhaal alsnog een mooie einde heeft gekregen. Met dank aan Loeki, haha.’
Bijna vijftig jaar na zijn creatie is Loeki een Nederlands icoon. Hoe betrokken de kijkers zijn bewijst wel een anekdote over een Loeki-intro uit de jaren 80. Loeki knalt er achter een honky-tonk-piano de STER-tune uit, op het instrument staat een groot glas bier. Na de eerste inzending kwamen er veel klachten van ouders binnen en moesten de animators pijlsnel een nieuwe versie maken, zonder bierglas. De volgende dag stond de telefoon weer roodgloeiend: waar was Loeki’s bier gebleven? Freddy Heineken speelde handig in op de ophef met een paginagrote advertentie in de dagbladen: ‘Wat maakt het uit, Loeki. Dan neem je er toch een na de uitzending?’
Joop vond het kostelijk.
Je hebt zojuist een premium artikel gelezen.
Abonneren op:
Posts (Atom)